Budżet obywatelski w największych polskich miastach – perspektywa urzędników i aktywistów
Opis
Spis treści
Autor: Marcin Brol, Niki Derlukiewicz
Rok wydania: 2023
Zagadnienia związane z budżetem obywatelskim są obecne w polskim samorządzie terytorialnym od około 10 lat, podczas których stał się on ważnym narzędziem kształtowania społeczeństwa obywatelskiego w wymiarze lokalnym. Główne cele monografii stanowią identyfikacja problemów związanych z funkcjonowaniem budżetu obywatelskiego w największych polskich miastach i wskazanie, w jaki sposób można poprawić skuteczność budżetu obywatelskiego w świetle aktualnych uwarunkowań prawnych. W monografii przyjęto hipotezę, że budżet obywatelski jest narzędziem wpływającym na skalę i jakość zaangażowania społecznego oraz stanowi zachętę do pogłębienia kooperacji między urzędnikami samorządowymi i lokalnymi aktywistami. Publikacja składa się z czterech rozdziałów, z czego dwa pierwsze mają charakter teoretyczny – wprowadzają do tematyki budżetu obywatelskiego, zaś dwa kolejne – praktyczny. Istotną częścią ostatniego rozdziału monografii jest wskazanie postulowanych zarówno przez urzędników, jak i aktywistów zmian, które doprowadziłyby do usprawnienia działań związanych z realizacją budżetu i zwiększenia partycypacji społecznej, a także prezentacja subiektywnych opinii respondentów, które dotyczyły wprowadzonych w 2018 roku regulacji ustawowych.
Słowa kluczowe: budżet obywatelski, aktywiści, duże miasta, partycypacja społeczna, społeczeństwo obywatelskie
Wstęp 7
1. Partycypacja społeczna jako istotny element społeczeństwa obywatelskiego 9
1.1. Pojęcie patycypacji 13
1.2. Formy partycypacji 16
1.3. Uwarunkowania prawne partycypacji 19
2. Budżet obywatelski – pojęcie i zastosowania 23
2.1. Budżet obywatelski na świecie i w Polsce 23
2.2. Uwarunkowania prawne funkcjonowania budżetu obywatelskiego 30
3. Funkcjonowanie budżetu obywatelskiego w wybranych miastach na podstawie przeprowadzonego badania 33
3.1. Metodologia badania 33
3.2. Charakterystyka budżetów obywatelskich w miastach objętych badaniem 35
3.3. Budżet obywatelski w opinii miejskich aktywistów 40
3.3.1. Ocena współpracy z urzędami 42
3.3.2. Ocena realizacji projektów 44
3.3.3. Ocena postaw społecznych 46
3.3.4. Ocena uwarunkowań prawnych oraz propozycje zmian 48
3.4. Budżet obywatelski w opinii miejskich urzędników 50
3.4.1. Ocena współpracy z aktywistami 51
3.4.2. Ocena realizacji projektów 51
3.4.3. Ocena postaw społecznych 52
3.4.4. Ocena uwarunkowań prawnych oraz propozycje zmian 53
4. Syntetyczne wnioski dotyczące ewolucji budżetu obywatelskiego 55
4.1. Ewolucja budżetu obywatelskiego w opinii urzędników i aktywistów 55
4.2. Ocena funkcjonowania budżetu obywatelskiego w poszczególnych miastach 57
4.3. Kierunki ewolucji budżetu obywatelskiego 58
Zakończenie 60
Załącznik 1. Scenariusz wywiadu pogłębionego z osobami biorącymi udział w pracach nad projektami w ramach miejskiego budżetu obywatelskiego – wersja dla lokalnych liderów/członków NGO/nieformalnych grup społecznych/radnych rad osiedli 65
Załącznik 2. Scenariusz wywiadu pogłębionego z osobami biorącymi udział w pracach nad projektami w ramach miejskiego budżetu obywatelskiego 67
Załącznik 3. Wypowiedzi osób biorących udział w wywiadzie pogłębionym 69
Bibliografia 92
Spis rysunków 97
Spis tabel 97
Abstract 98